10 Ekim 2013 Perşembe

YAZARLARLA ÖZDEŞLEŞMİŞ YERLER




bilindigi gibi bazi yazarlar, dogup buyudukleri ve(ya) yapitlarinda isledikleri yerlerle ozdeslesmislerdir. yapıtlarında yaşadıkları/doğdukları/sevdikleri şehirleri sokak sokak işlemişlerdir. onların yapıtlarında baş karakter kadar mekan da önemli yer tutar. çünkü bu şehirler onların yapıtlarına ilham/yön vermişlerdir. çünkü onlar yapıtlarına olduğu kadar, yaşadıkları yerlere de sadık kalmışlardır. çünkü onlar biliyor ki bu yerler/şehirler de onlara öldükten sonra dahi sahip çıkacaklardır.

ancak bazı yazarlar (mesela kafka) yapıtlarında işlemeseler de ömürlerinin büyük çoğunluğunu burada geçirdiklerinden, o şehir dendiğinde o yazar akla gelir olmuştur. kafka-prag ilişkisi işte böyle bir ilişkidir.

iste birkac ornek:

dostoyevski : petersburg
dostoyevski aslen moskovali olmasina ragmen petersburg'u romanlarinda bir kahraman gibi detayli islemistir, suc ve ceza'da raskolnikov'un yoldasi/dostu yalnız ve yalnız petersburg sokaklaridir. romanlarında, özellikle suç ve ceza'da, petersburg da adeta bir roman kahramanı gibi detaylı işlenmiştir. okur, kitabı elinden bıraktığında aklında, raskolnikov'u açlıktan katilliğe kadar sürükleyen bu şehri de asla unutamayacaktır.

james joyce : dublin
joyce denince akla ilk önce ulysses ve bu romanın baş kahramanı gibi detaylı işlenen dublin gelir. romanda öylesine derinlikli ve detaylıdır ki dublin, her yıl 16 haziran'da (romanın geçtiği gün) romanın fanatikleri dublin sokaklarında romanın kahramanı leopold bloom 'un yürüdüğü yolları izleyerek şehir turu yaparlar.

charles dickins: londra
oliver twist ve david copperfield yıllarca londra'nın sokaklarda acliktan surundü, hırsızlık yaptı. yıllarca londra'nın soğuk ve ıslak kaldırımları onların sıcacık yatağı oldu ve bu sayede londa'nın simge yazarı dickens oldu.

franz kafka : prag
kafka diger yazarlardan farkli olarak pragla ozdeslesmesinin sebebi, orada omrunu gecirmesidir. yapitlari bilindigi gibi somut yerlerde gecmez. ama prag denince akla ilk gelen sey kafka'dir denebilir. yazarına sadık kalan prag, kafka adına dünyaca ünlü ve sıradışı bir müze kurmuştur. bugün bu müze dünyanın en çok ziyaret edilen müzelerinden biri ve bence en güzelidir.


honore de balzac : paris
fransiz romaninin babasi balzac, paris burjuvazisinin onde gelenlerinden biridir (asil adi honore balzac'tir. ancank balzac, "de" ekini paris sosyetesinde soylu gorunmek icin kendi eklemistir). o unlu insanlik komedyasi serisinde paris'e ayri bir kahraman gibi sokak sokak yer vermistir.

orhan pamuk : istanbul
orhan pamuk da james joyce'un yaptigini yapmaya cabalamis biridir. zaten nobel odulu verilirken pamuk'un istanbul'a olan bu ilgisi ozellikle belirtilmis ve gerekcelerden biri olarak gosterilmistir. kar romanı dışında tüm yapıtları istanbul'da ve özellikle nişantaşı'nda geçer. kara kitap romanı orhan pamuk'un istanbul'a adeta taptığının göstergesidir.

yasar kemal: cukurova
yasar kemal dogdugu topraklara sadik kalmis bir yazardir ve yapitlarinda cok iyi bildigi cukurova halkini ve toroslari anlatmistir. hemen hemen tüm romanları çukurova'da geçen yaşar kemal, bence yaşadığı yerin sorunlarını, umutlarını ve özlemlerini yapıtlarına en iyi yansıtabilmiş bir yazardır.

 macondo: yüzyılımızın en etkili yazarlardan ve yaşayan yazarlar içerisinde genellikle en iyi yazar olarak kabul edilen gabriel garcia marquez'in yaratttığı düşsel kenttir. marquez'in macondo'yu yaratırken doğduğu yer olan aracataca'dan ilham aldığı ise edebiyat çevrelerinde bilinen bir gerçek..
özellikle yüzyıllık yalnızlık adlı efsanevi romanını yayınmlarken marquez, macondo'yu da ölümsüzleştirdiğinin hiç şüphesiz farkındaydı.

yoknapatawpha: genellikle amerikan edebiyatının en iyi romancısı kabul edilen william faulkner'in sartoris adlı romanından itibaren birçok romanının geçtiği düşsel ülke. faulkner, bilindiği üzere güneyli bir yazardır ve dolayısıyla siyahilerin yoğunlukta olduğu bir kesimden gelmektedir. yoknapatawpha da işte böylesi siyahi ve beyaz insanların birlikte yaşadığı bir ülkedir. absolom absolom adlı romanında ise ülkenin haritasını vermiştir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder